“Rookvrij ARTIS: opluchting voor kinderen en dieren”
Rokers spot je niet meer in het wild bij ARTIS. Want sinds 2019 is de dierentuin volledig rookvrij. Claudia Lucke werkt als parkmanager bij ARTIS en zet zich samen met haar collega’s in voor een Rookvrije Generatie. “In ARTIS komen elke dag heel veel kinderen op bezoek. Wij willen dat zij kunnen opgroeien en spelen in een gezonde omgeving. En daar hoort natuurlijk ook schone en rookvrije lucht bij.”
Uit liefde voor de natuur
“ARTIS houdt van alles wat leeft. Dat gaat van de allerkleinste microben tot de planten, de dieren en alles daaromheen. En die liefde voor de natuur zie je ook heel erg terug in de zorg voor het park,” vertelt Claudia over het initiatief om de dierentuin volledig rookvrij te maken. ARTIS is hiermee de eerste dierentuin die echt helemaal rookvrij is.
Help bedreigde dieren
En dat is hard nodig vertelt ARTIS-bioloog Anne van Dijk: “Mede door de vraag naar sigaretten zijn in de afgelopen 50 jaar meer dan 2 miljoen voetbalvelden aan bos gekapt en door deze ontbossing worden een hele hoop dieren in het wild bedreigd. De dieren hier in ARTIS zijn ambassadeurs van hun soortgenoten in het wild. Ook dat is een van de redenen waarom ARTIS rookvrij is.”
Er zit een luchtje aan
Of de bewoners van ARTIS ook opgelucht zijn? Anne denkt van wel: “Veel dieren hebben een enorm sterk reukvermogen, beter nog dan wij mensen. Alhoewel ik niet voor hen kan spreken, kan ik me wel voorstellen dat het voor hen ook fijner is dat er in ARTIS nu niet meer gerookt wordt.”
Overal rookwolken
Vrijwilliger Ruud Niesen kent de dierentuin nog als een rookparadijs. “In 2000 werd er in een groot deel van het park nog gewoon gerookt. In de gebouwen, zoals het Aquarium, het Vogelhuis, het Apenhuis, het Kleine-Zoogdierenhuis, bij de olifanten, bij de roofdieren, in de kantine, in het restaurant. Je kon gewoon overal roken. Dat is nu niet meer voor te stellen met al die kinderen die ARTIS elke dag bezoeken.”
De eerste rookvrije dierentuin
In de dierentuin werd op steeds minder plekken gerookt. En Claudia nam samen met haar collega’s het initiatief om ARTIS in april 2019 helemaal rookvrij te maken. “Er mocht natuurlijk al langere tijd niet meer gerookt worden in binnenruimtes en in de horeca. In 2019 hebben we de laatste stap genomen en is ARTIS volledig rookvrij geworden. Buiten vind je ook nergens meer rookplekken. Spannend is niet het juiste woord, denk ik. Maar we moesten het wel allemaal als eerste organiseren. Het was natuurlijk fijn geweest om te kunnen zien hoe anderen dat doen. Maar we hebben zelf het wiel moeten uitvinden. Gelukkig hoefden we dat niet alleen te doen. Door de samenwerking met de Rookvrije Generatie konden we ons rookvrijbeleid organiseren en op poten zeten.”
Gezond verstand
In een training leerden Ruud en zijn collega’s hoe je mensen kan aanspreken op rookgedrag. “Goed geregeld, maar eigenlijk is het natuurlijk gewoon je gezonde verstand gebruiken. Het helpt niet om met een vingertje in de lucht te gaan wijzen. Spreek een ander aan zoals je zelf ook aangesproken wilt worden. Sommige mensen vonden het wel vreemd natuurlijk. Die hadden zoiets van: waar gaat het over? Binnen kunnen ze nog wel begrijpen. Maar buiten? Als je door het Vondelpark loopt, mag je toch ook gewoon roken? Het is een kwestie van gewenning. Uiteindelijk vindt iedereen een rookvrije dierentuin normaal.”
Het goede voorbeeld
Yannick Hartman, medewerker van horecapartner Vermaat in ARTIS zou graag nog meer verandering zien: “Je wilt niet dat kinderen de rook inademen én je wilt wel het goede voorbeeld geven. Mijn wens voor de nieuwe generatie is dan ook dat het roken echt helemaal uit het straatbeeld verdwijnt.”
Na-apen
Anne ziet de vergelijking tussen mensen en dieren: “Imitatiegedrag zie je veel bij bijvoorbeeld mensapen. Een gibbonsjong leert door het gedrag van zijn ouders na te doen. En dat zien we natuurlijk ook bij kinderen. Daarom willen we er samen voor zorgen dat de kinderen het rookgedrag van hun ouders niet gaan na-apen, want zien roken doet roken.”
Rookvrij is vanzelfsprekend
Claudia zet dat imitatiegedrag van mensen graag op een positieve manier in: “Natuurlijk willen we andere dierentuinen ook inspireren om rookvrij te worden. En dan bedoel ik ook volledig rookvrij. Het is niet nodig om je zorgen te maken over bezoekersaantallen. In 2019, het jaar dat ARTIS volledig rookvrij werd, hebben we zelfs een recordaantal van 1,4 miljoen bezoekers mogen ontvangen. Van gezinnen met jonge kinderen, kinderdagverblijven, tieners, scholen die een educatief programma volgen en studenten tot verzorgingstehuizen. Welke activiteit je ook samen beleeft: het is in deze tijd steeds vanzelfsprekender dat je dat rookvrij doet.”
De wereld wordt rookvrij
Wil je weten wat jouw dierentuin of attractiepark kan doen? Sluit je ook aan
